Καλβίνο, Αθήνα 1984

Τον Φε­βρουά­ριο του 1984 συ­να­ντή­σα­με την Τσι­τσί­τα (Eσθήρ) και τον Ίτα­λο Καλ­βί­νο, τον λα­μπρό­τε­ρο, ίσως, δη­μιουρ­γό της Ευ­ρώ­πης των τε­λευ­ταί­ων χρό­νων, με την Ελέ­νη και με τον Θό­δω­ρο Ιω­αν­νί­δη, Ιπ­πό­τη των Ιτα­λι­κών Γραμ­μά­των και πρώ­το με­τα­φρα­στή του στα ελ­λη­νι­κά [με­τέ­φρα­σε τον Ανύ­παρ­κτο ιπ­πό­τη ( Il cavaliere inesistente, 1959) ― εκδ. Πο­σει­δώ­νας, Θεσ­σα­λο­νί­κη 1972, ιπ­πό­τη τον οποίο υπο­δύ­θη­κε πρό­σφα­τα στη σκη­νή ο Ρω­μα­νός].

Ο συγ­γρα­φέ­ας ήταν τό­τε 61 ετών. Εί­χε έρ­θει στην Αθή­να με την ευ­και­ρία μιας διά­λε­ξης που εί­χε προ­σκλη­θεί να δώ­σει στο Ιτα­λι­κό Ιν­στι­τού­το [ στο ακρο­α­τή­ριο της οποί­ας πα­ρευ­ρί­σκο­νταν ο Μέ­νης Κου­μα­ντα­ρέ­ας και ο Γιώρ­γος Ιω­άν­νου ]. Λί­γους μή­νες πριν, συ­ζη­τώ­ντας στου Ζό­ναρς με τον Μπόρ­χες, εί­χε ανα­φερ­θεί ο Καλ­βί­νο: «Μ’ αρέ­σει ο Καλ­βί­νο...» εί­χε πει ο Μπόρ­χες. «Τα τε­λευ­ταία του βι­βλία δεν τα έχω δια­βά­σει, δυ­στυ­χώς. Έχω χρό­νια να δια­βά­σω οτι­δή­πο­τε… Πιο πο­λύ με οδη­γεί η μνή­μη».

Δο­θεί­σης ευ­και­ρί­ας τού με­τέ­φε­ρα τη συ­νο­μι­λία μας με τον Αρ­γε­ντι­νό. Ο Καλ­βί­νο χά­ρη­κε βέ­βαια για τη δια­τύ­πω­ση του Μπόρ­χες (με τον οποίο εί­χε γνω­ρι­στεί και προ­σω­πι­κά), αλ­λά τη χα­ρα­κτή­ρι­σε μάλ­λον ως φι­λο­φρό­νη­ση κι επέ­μει­νε στη γε­νι­κή πε­ποί­θη­ση ότι ο Μπόρ­χες δεν διά­βα­ζε, εδώ και πολ­λά χρό­νια, κα­νέ­ναν νε­ό­τε­ρο συγ­γρα­φέα.

Από τον Καλ­βί­νο, τον άν­θρω­πο που εί­χε γνω­ρί­σει τον Τσε Γκε­βά­ρα, τον Τσέ­ζα­ρε Πα­βέ­ζε, τον Ρο­λάν Μπαρτ και τον Ρεϊ­μόν Κε­νώ, ζη­τή­σα­με ένα πλή­ρες βιο­γρα­φι­κό και κα­μιά κα­λή φω­το­γρα­φία για το ει­δι­κό τεύ­χος που του ετοι­μά­ζα­με στο Χάρ­τη. [ Τό­τε ακό­μα δεν υπήρ­χε η ευ­κο­λία του δια­δι­κτύ­ου και τα στοι­χεία που δια­θέ­τα­με για τη ζωή του ήταν αντλη­μέ­να από ψήγ­μα­τα σπο­ρα­δι­κών δη­μο­σιευ­μά­των και δεν θέ­λα­με να τον φω­το­γρα­φί­σου­με σαν πα­πα­ρά­τσι στο υπο­φω­τι­σμέ­νο μπαρ του ξε­νο­δο­χεί­ου «Κινγκ Τζορτζ» του Συ­ντάγ­μα­τος όπου κα­θό­μα­σταν. ] Συ­ζη­τή­σα­με τα κεί­με­να που θα πε­ρι­λαμ­βά­να­με στα αφιέ­ρω­μα και, σε λί­γες μέ­ρες, λά­βα­με λα­μπρές φω­το­γρα­φί­ες, και ένα αυ­το­βιο­γρα­φι­κό κεί­με­νο ει­δι­κά γραμ­μέ­νο για τον Χάρ­τη. Mας έστει­λε ακό­μα το ανέκ­δο­το δι­ή­γη­μά του «Ο πα­γε­τώ­νας», που με­τα­φρά­στη­κε αυ­θω­ρεί από τον Ανταίο Χρυ­σο­στο­μί­δη και δη­μο­σιεύ­τη­κε ως πα­γκό­σμια πρε­μιέ­ρα στο πε­ριο­δι­κό.

Tο αφιέ­ρω­μα εκεί­νο πε­ριε­λάμ­βα­νε επί­σης διά­φο­ρα με­λε­τή­μα­τα, συ­νε­ντεύ­ξεις, άλ­λο ένα δι­ή­γη­μα και με­ρι­κές Αό­ρα­τες πό­λεις σε με­τά­φρα­ση του Νά­σου Βα­γε­νά και ένα από­σπα­σμα από το Κά­στρο τών δια­σταυ­ρω­μέ­νων πε­πρω­μέ­νων (που υφο­λο­γι­κά κα­τά­γε­ται κα­τά κά­ποιον τρό­πο από το μπορ­χι­κό «Ο κή­πος με τα δι­χα­λω­τά μο­νο­πά­τια») σε με­τά­φρα­ση της Ελέ­νης.

[ Με βά­ση το κεί­με­νο «Καλ­βί­νο» στο βι­βλίο Πα­ρα­σάγ­γες, τόμ. Α΄, «Ονο­μα­στι­κόν», Άγρα 2014 ]