Αναζητώντας να βρω ποιος μπορεί να είναι ο πρώτος Έλληνας ταξιδιώτης που πήγε στην Αμερική και έστειλε τις εντυπώσεις του από τον Νέο Κόσμο, έπεσα επάνω στον John Paradise. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1743, ο πατέρας του Peter Paradise ήταν πρόξενος της Αγγλίας και αντιπρόσωπος της Eastern Levander Company, η μητέρα του ήταν πιθανότατα Ελληνίδα, καθώς και η γιαγιά του. Ο παππούς του από τη μεριά της μητέρας του ήταν ο Philip Lodvill ή Ludville ή Lodvel (-1767) μεταφραστής του έργου του Petro Mohyla (1597-1642), μητροπολίτη Κιέβου και Γαλικίας, The Orthodox Confession of the Catholic and Apostolic Eastern Church (1762).
Ο John (επειδή δεν έχω βρει κάπου πώς έγραφε το όνομά του ελληνικά, υποθέτω ότι θα το έγραφε Ιωάννης Παραδείσης) μεγάλωσε στην Πάντοβα. Όταν η οικογένειά του μετακόμισε στην Αγγλία, φοίτησε στην Οξφόρδη και αρκετά νέος έγινε μέλος της Royal Society of London. Στο Λονδίνο το 1769 νυμφεύεται τη Lucy Ludwell, πλούσια Αμερικανίδα ιδιοκτήτρια φυτειών καπνού στη Βιρτζίνια. Ο John Paradise κινήθηκε στο Λονδίνο στους πνευματικούς κύκλους του Dr. Samuel Johnson (Δόκτωρ Σάμουελ Τζόνσον). Στο σπίτι του στο Λονδίνο ο Paradise είχε δημιουργήσει ένα κοσμικό σαλόνι που σύχναζε όχι μόνο ο Dr. Johnson αλλά και άλλοι πνευματικοί άνθρωποι του Λονδίνου, καθώς και μερικοί Έλληνες, περαστικοί από εκεί. Στο Παρίσι είχε φιλικές σχέσεις με τον Αδαμάντιο Κοραή, ήταν επίσης φίλος με τον Βενιαμίν Φρανκλίνο και τον Τόμας Τζέφερσον, ηγετική μορφή της Αμερικανικής Επανάστασης (1775-1783) και αργότερα τρίτο πρόεδρο των ΗΠΑ.
Ο John Paradise προκαλούσε θαυμασμό με τη γνώση των πολλών ξένων γλωσσών και την ευχερή χρήση τους, όπως αρχαία και νέα ελληνικά, γαλλικά, αγγλικά, τουρκικά, λατινικά και ιταλικά. Έγινε Αμερικανός υπήκοος στο Παρίσι το 1780 από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο, πρεσβευτή τότε των «Επαναστατημένων Αγγλικών Αποικιών της Αμερικής», με απώτερο ίσως κίνητρο να διασώσει την περιουσία της γυναίκας του από δήμευση όταν ξέσπασε η Αμερικανική Επανάσταση. Ας σημειώσουμε ότι στην πολιτεία της Βιρτζίνια η απόκτηση σκλάβων ήταν νόμιμη, άρα στη φυτεία καπνού της γυναίκας του θα εργάζονταν αρκετοί μαύροι σκλάβοι.
Ταξίδεψε στην Αμερική το 1787 και πάτησε αμερικανικό έδαφος τον Σεπτέμβριο, ύστερα από ένα κοπιαστικό και περιπετειώδες ταξίδι. Επισκέφτηκε τη Βιρτζίνια, όπου βρίσκονταν η φυτεία της γυναίκας του, και φιλοξενήθηκε από τους συγγενείς της, και προγραμμάτιζε να εγκατασταθεί στην Αμερική. Στην Αμερική, τη χώρα που μόλις είχε δημιουργηθεί, κυκλοφορούσε στους υψηλότερους κοινωνικούς κύκλους και γνωρίστηκε με τον στρατηγό, τότε ακόμη, Ουάσιγκτον και καλλιεργητή και του ίδιου καπνού (έγινε ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ το 1789) και τη γυναίκα του Μάρθα και φιλοξενήθηκε στο σπίτι τους. Το ταξίδι του και η προοπτική του να εγκατασταθεί στη Αμερική διακόπηκαν απότομα, όταν η δεύτερη κόρη του Φιλίππα πέθανε πρόωρα στο Λονδίνο. Ίσως αυτά του τα γράμματα από την Αμερική στην Αγγλία να είναι οι πρώτες αναφορές για το πώς ένας Έλληνας –έστω και κατά το ήμισυ– είδε αυτή τη νέα χώρα.
Ο Paradise πάντοτε δήλωνε ότι ήταν γεννημένος στην Ελλάδα. Ας σημειώσουμε ότι ήταν ο άνθρωπος που έφερε σε επαφή τον Τζέφερσον με τον Κοραή, και αυτήν τη φιλία επικαλέστηκε ο Τζέφερσον όταν ζήτησε από τον Paradise να του μάθει νέα ελληνικά, τουλάχιστον να του γράψει το ελληνικό αλφάβητο με ιταλική φωνητική απόδοση. Δυστυχώς ο John Paradise ασχολήθηκε περισσότερο με την κοσμική ζωή. Πέθανε στο Λονδίνο χωρίς να αφήσει κάποιο σημαντικό έργο. Είναι πάντως, νομίζω, ο πρώτος ελληνοαμερικανός πολίτης.
Πήγη: Archibald Bolling Shepperson, John Paradise and Lucy Lundwell of London and Williamsburg, Ρίτσμοντ, Βιρτζίνια, Dietiz Press 1942 και σύγχρονες αναφορές στην Wikipedia.
