[ Γεγονός υψίστης σημασίας ]

Ει­σα­γω­γή, με­τά­φρα­ση Αν­δρέ­ας Τσά­κας

Το άτι­τλο και αδού­λευ­το κεί­με­νο που δη­μο­σιεύ­ε­ται εδώ προ­έρ­χε­ται από αρ­χείο σκόρ­πιων χαρ­τιών (ημι­τε­λών δι­η­γη­μά­των, μπλοκ ζω­γρα­φι­κής, κ.ά.) που βρέ­θη­καν στο σπί­τι όπου έμε­ναν η Λε­ο­νό­ρα Κά­ρινγ­κτον με τον Μαξ Ερνστ στη Νό­τια Γαλ­λία και δη­μο­πρα­τή­θη­καν πολ­λά χρό­νια αρ­γό­τε­ρα στο Πα­ρί­σι. Εί­ναι γραμ­μέ­νο λοι­πόν με­τα­ξύ 1939 και 1940. Ο πρω­τα­γω­νι­στής στο κεί­με­νο αυ­τό εί­ναι, φυ­σι­κά, το πα­χύ που­λί και τα έντο­μα που μπαι­νο­βγαί­νουν στο στό­μα του, ένα πλά­σμα το οποίο θα εντα­χθεί και θα έχει κύ­ριο ρό­λο στην ιστο­ρία του Έβδο­μου αλό­γου, που γρά­φτη­κε λί­γα χρό­νια αρ­γό­τε­ρα. Η με­τά­φρα­ση ακο­λού­θη­σε πι­στά τις ιδιαι­τε­ρό­τη­τες, ορ­θο­γρα­φι­κές (π.χ. «αμε­ρι­κή») και συ­ντα­κτι­κές, του πρω­το­τύ­που κει­μέ­νου.

Φτά­νο­ντας στη Νέα Υόρ­κη, προ­σπά­θη­σε να αδειά­σει κά­ποιες ει­κό­νες. Και ποια άλ­λη ει­κό­να μπο­ρού­σε να εί­ναι δυ­να­τό­τε­ρη από την εμπει­ρία που εί­χε ζή­σει μό­λις λί­γους μή­νες νω­ρί­τε­ρα; Σύμ­φω­να με την Marina Warner, η πρώ­τη, σύ­ντο­μη, κα­τα­γρα­φή της ψυ­χι­κής της πε­ρι­πέ­τειας με­τά τη σύλ­λη­ψη του Μαξ και της εμπει­ρί­ας του εγκλει­σμού της στο ψυ­χια­τρείο, δη­λα­δή η πρώ­τη εκ­δο­χή του Down Below/En bas, έγι­νε λί­γο με­τά την άφι­ξή της στη Νέα Υόρ­κη. Το χει­ρό­γρα­φο, όμως, χά­θη­κε όταν με­τε­γκα­τα­στά­θη­κε από τη Νέα Υόρ­κη στο Με­ξι­κό. Η γνω­ρι­μία της εκεί με τον γάλ­λο υπερ­ρε­α­λι­στή, για­τρό και συγ­γρα­φέα, Πιέρ Μα­μπίγ (Pierre Mabille) και η πα­ρό­τρυν­σή του, την ώθη­σε να το ξα­να­γρά­ψει, στην τε­λι­κή του μορ­φή, το 1943.
Δε­δο­μέ­νου λοι­πόν ότι και το Έβδο­μο άλο­γο και η πρώ­τη μορ­φή του Down Below/En bas γρά­φτη­καν την ίδια πε­ρί­ο­δο, μας δί­νει το δι­καί­ω­μα να ει­κά­σου­με ότι αυ­τή η «επι­στρο­φή», η «κα­τά­δυ­σή» της στα χρό­νια της Νό­τιας Γαλ­λί­ας, έφε­ρε ξα­νά στην επι­φά­νεια και κά­ποιες από τις αρ­χι­νι­σμέ­νες ιστο­ρί­ες ή στοι­χεία από αυ­τές, τα οποία και ενέ­τα­ξε σε και­νού­ριες ιστο­ρί­ες.

Το ακό­λου­θο γε­γο­νός μού συ­νέ­βη πριν λί­γο και­ρό. Έτυ­χε να βρί­σκο­μαι σε ένα πλοίο με κα­τεύ­θυν­ση την αμε­ρι­κή μα­ζί με τον φί­λο μου. Φτά­νο­ντας στην αμε­ρι­κή πρό­σε­ξα ότι η προ­κυ­μαία ήταν τε­λεί­ως επί­πε­δη και εντε­λώς έρη­μη εκτός από ένα-δύο σι­χα­με­ρά χα­μί­νια. Νοι­κιά­σα­με ένα άλο­γο και μια σού­στα και φτά­νο­ντας στην εξο­χή πέ­ρα από τις σκο­τει­νές μά­ζες σπι­τιών που υπέ­θε­σα ότι ήταν κά­ποια πό­λη. Η βλά­στη­ση μού προ­κα­λού­σε έκ­πλη­ξη και θαυ­μα­σμό. Τα δέ­ντρα ήταν ψη­λό­τε­ρα απ’ όποια εί­χα δει πο­τέ, γύ­ρω τους πε­ρι­πλέ­κο­νταν τε­ρά­στια αναρ­ρι­χό­με­να φυ­τά που έμοια­ζαν σα μπα­να­νό­δε­ντρα. «Τι υπέ­ρο­χα δέ­ντρα» εί­πα στον φί­λο μου. Ήταν το ίδιο έκ­θαμ­βος με μέ­να. Υπήρ­χαν εκεί μία ή δύο αγροι­κί­ες. Στα­μα­τή­σα­με στη μία που εί­χε έναν υπερ­τρο­φι­κό κή­πο γε­μά­το με λου­λού­δια υπέ­ρο­χων τρο­πι­κών χρω­μά­των. Στο κέ­ντρο μιας μι­κρής πε­λού­ζας κα­θό­ταν ένα πε­ρί­ερ­γο που­λί πε­ρί­που στο μέ­γε­θος ενός με­γά­λου κομ­μα­τιού μο­σχα­ρί­σιου κρέ­α­τος. Το στό­μα του που ήταν τρι­χω­τό κρε­μό­ταν ορ­θά­νοι­χτο και έντο­μα που θα μπο­ρού­σαν να εί­ναι που­λιά εί­τε ψά­ρια πε­τού­σαν μέ­σα κι έξω από το στό­μα του. Έπια­σα ένα από αυ­τά τα μι­κρά πλά­σμα­τα και το έχω­σα στο ανοι­χτό στό­μα οπό­τε το που­λί το έκλει­σε από­το­μα και ορ­γι­σμέ­νες κραυ­γές μέ­σα από την αγροι­κία με πλη­ρο­φό­ρη­σαν ότι εί­χα πα­ρα­βεί τους κα­νό­νες. Ένοιω­σα βα­θιά λύ­πη. Προ­φα­νώς αυ­τό ήταν ένα γε­γο­νός υψί­στης ση­μα­σί­ας. «Δεν εί­ναι για να τρώ­γο­νται» εξή­γη­σε ο ξε­να­γός. «Αυ­τό που κά­να­τε εί­ναι ένα εί­δος φό­νου. Εί­ναι μό­νο για να πε­τούν μέ­σα κι έξω, ξέ­ρε­τε». «Με συγ­χω­ρεί­τε πά­ρα πο­λύ» απά­ντη­σα, πιο λυ­πη­μέ­νη από πριν.

ΒΡΕΙ­ΤΕ ΤΑ ΒΙ­ΒΛΙΑ ΤΗΣ Λε­ο­νό­ρα Κά­ρινγ­κτον ΣΤΟΝ ΙΑ­ΝΟ.