Μικρός φανταζόμουν ένα τείχος από σινική μελάνη, που θα απέκρουε αγράμματους εισβολείς, περιτειχίζοντας μια αυτοκρατορία των αισθήσεων του λόγου. Αν αφαιρούσα τα φωνήεντα, που ως παράθυρα για να φωτίζονται οι λέξεις είχαν προσθέσει Έλληνες πρόγονοι, ποια γλώσσα θα προέκυπτε; Και τι θα έκανα με τόσα σύμφωνα, παρά να τα αποσυνθέσω σε ευθείες και καμπύλες που τα συναποτελούσαν, ώστε με τα υλικά αυτά να αναδημιουργηθούν ιδέες γραμμάτων, ιδεογράμματα, ιερογλυφικά, σφηνοειδείς γραφές, αραβουργήματα, που θα χτένιζαν την άμμο, πριν έρθει η θάλασσα να τα σβήσει;

Μετά διέσχισα το νερό και βρέθηκα από την άλλη πλευρά, τη Δυτική, όπως ονομάζεται στη Δύση, αν και βρίσκεται έναν ωκεανό πιο κοντά στην Ανατολή. Την πρώτη φορά που μπήκα στον Ειρηνικό κινδύνευσα να πνιγώ, γιατί δεν υπολόγισα τα ρεύματα. Αλλά τότε ακόμη κολυμπούσα. Πολύ πιο κοντά στην Κίνα φαινόταν το Όρεγκον, όπου με ξυλάκια δοκιμάζαμε λιχουδιές της κινεζικής διασποράς και ξυλάκια πετούσαμε στον αέρα για να επιλεχθεί απόσπασμα από το Βιβλίο των Αλλαγών (Ι Τσινγκ), που προδήλωνε το μέλλον. Στο Σαν Φρανσίσκο, όπου κατεβαίναμε με οτοστόπ, υπήρχε ένα από τα ωραιότερα μουσεία ασιατικής τέχνης, ενώ για την Κίνα μιλούσε ο Γκοντάρ, τον οποίο είχαμε προσκαλέσει στο Πόρτλαντ να μας διαβεβαιώσει ότι όλα είναι καλά (Tout va bien) με την Τζέιν Φόντα και τον Υβ Μοντάν.

Μια Κίνα υγρή συνέχιζε να διαβρέχει τα νησιά της Νέας Υόρκης, αν και η γυναίκα μου τότε δίστασε και δεν πήγαμε σε ένα ταξίδι στο Πεκίνο, που είχα συνδιοργανώσει. Στην Οττάβα επέμενα ότι δεν ήταν δυνατόν να μη συμμετέχει συγγραφέας από την Κίνα σε μια «συνάντηση πολιτισμών» που διοργάνωναν Καναδοί φίλοι. Μου έκανε εντύπωση ότι αυτή την επιμονή μου, που είχα ξεχάσει, γνώριζε ο Κινέζος διοργανωτής διεθνούς φόρουμ στην Καντόνα, όπου με κάλεσαν χρόνια αργότερα. Με τον «αυτοκράτορα και τον χαρτογράφο» κατέληγαν οι «Δρόμοι της μελάνης», πριν ξαναφύγω από την Αθήνα για τη Βοστώνη. Στον βαθμό που το χαρτί αποτελεί επινόηση των Κινέζων, όλα όσα γράφονται πάνω του είναι δικά τους, υποστήριζε ένα από τα «κινέζικα» λήμματα στο Λεξικό αναμνήσεων του Δουβλίνου. Συνεχίζουμε να γράφουμε με ελληνικά ηλεκτρόνια.