————————————————
(Απόσπασμα, στίχοι 552-690)
(για τον Στέφανο Ν. Κουμανούδη)
ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΙΠΠΕΩΝ
Ποσειδώνα μου, των ίππων άρχοντά μας,
που απολαμβάνεις τον χάλκινο χτύπο
των ποδιών των αλόγων και το χλιμίντρισμά τους,
τις ακριβές τριήρεις μας τις γρήγορες
με τις γαλάζιες τους τις πλώρες
και των παλικαριών των αρματωμένων
τον συναγωνισμό τον σκληρό κι άδικο,
μπες στον χορό μας
με την τρίαινά σου τη χρυσή,
των δελφινιών στο Σούνιο λατρεμένε,
Καρύστιε του Κρόνου τέκνο,
του στρατηγού μας του Φορμίωνα και των Αθηναίων
απ’ όλους τους θεούς πιο αγαπημένε τώρα,
εσύ βοήθα μας!
Να υμνήσουμε θέλουμε τους προγόνους μας, γιατί
στάθηκαν αντάξιοι του τόπου αυτού και του πέπλου της Θεάς
και νίκησαν παντού, και στην ξηρά και στη θάλασσα
και την πόλη αυτή δόξασαν για πάντα. Γιατί
κανείς τους ποτέ τους εχθρούς δεν μέτρησε,
αλλά με την καρδιά του αμύνθηκε πρώτα.
Κι όταν στη μάχη κάτω πέφτανε, αμέσως πάνω
τινάζονταν, το πέσιμό τους αρνιόντουσαν
και ξανάρχιζαν τον αγώνα αμέσως. Και κανείς στρατηγός
παλιός απ’ τον Κλεαίνετο να σιτίζεται δεν ζήτησε,
ενώ τώρα, αν δεν πάρουν αρχηγία και σίτιση, δεν πολεμάνε
λένε. Εμείς όμως επάξια θέλουμε την προίκα αυτής της πόλης
και τους θεούς μας γενναία να υπερασπίσουμε. Κι άλλο τίποτα
από αυτό το λίγο δεν ζητάμε: αν γίνει ειρήνη κάποτε κι η δυστυχία
τελειώσει, να μην ενοχλείστε από τα μακριά μαλλιά μας
κι από των σωμάτων μας τους καλλωπισμούς.
Αθηνά της πόλης μας, Παλλάδα,
της πόλης της πιο ιερής,
που και στον πόλεμο και στους ποιητές
υπερέχει,
προστάτιδά μας εσύ,
έλα εδώ μαζί με τη βοηθό μας
στις μάχες και στις εκστρατείες
τη Νίκη, τη σύντροφο
στους χορούς μας,
που στους εχθρούς μαζί μας επιτίθεται.
Εδώ τώρα να φανείς, γιατί πρέπει
σ’ αυτούς τους άνδρες με κάθε τρόπο
τη νίκη να χαρίσεις,
τώρα πιο πολύ από ποτέ!
Αλλά και τ’ άλογά μας θέλουμε να παινέσουμε,
τους αξίζει. Πολλά ήδη έχουν κι αυτά
μαζί μας πετύχει, σε εφόδους και μάχες.
Κι αν στην ξηρά τόσο πολύ τα θαυμάζουμε,
αυτά και στα πλοία με θάρρος μπαίνανε,
με τα παγούρια τους, με τα σκόρδα και τα κρεμμύδια τους,
και τα κουπιά πιάσανε σαν εμάς τους ανθρώπους,
και λάμνανε χρεμετίζοντας «Δυνατά, Ιππείς μου, πιο δυνατά! Τι κάνεις εσύ,
άλογό μου; Τράβα!» Και πήδηξαν έξω στην Κόρινθο.
Κι εκεί τα πιο νέα με τις οπλές τους άνοιγαν
να κοιμηθούν και να βρουν να φάνε.
Κι αντί για χορτάρι πλούσιο, καβούρια τρώγαν,
αν κανένα έβγαινε έξω ή κι απ’ το βυθό ακόμα.
Κι ο Θέωρος λέει πως ένα καβούρι της Κορίνθου
είπε: «Αλίμονο, Ποσειδώνα μου, ούτε στο βυθό ούτε στη γη
ούτε στη θάλασσα από τους Ιππείς δεν γλιτώνω!»
Πολυαγαπημένο μας παιδί, λεβέντη μας,
πόσο ανησυχούσαμε όσο έλειπες!
Τώρα, που σώος ξαναγυρνάς,
πες τα μας όλα για τον αγώνα σου.
ΑΛΛΑΝΤΟΠΩΛΗΣ
Μεγάλη νίκη στη Βουλή! Αυτό σας λέω μόνο.
ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΙΠΠΕΩΝ
Όλοι, λοιπόν, τώρα για σένα
να ζητωκραυγάσουμε, που είσαι καλός
στα λόγια και πολύ πιο καλός στα έργα.
Πες τα μου όλα με το νι και με το σίγμα.
Πολύ δρόμο εγώ θα έκανα,
νομίζω, για να σ’ ακούσω τώρα.
Κουράγιο, ήρωά μας, μίλα
όλοι να σε χαρούμε.
ΑΛΛΑΝΤΟΠΩΛΗΣ
Πράγματι, αξίζει να τ’ ακούσετε όλα.
Τον ακολούθησα, και να ‘μαι κι εγώ στη Βουλή.
Αυτός εκεί μέσα βρόνταγε, σημεία και τέρατα
για τους Ιππείς έλεγε, να σας γκρεμίσει,
να τους πείσει πως είστε συνωμότες φώναζε,
πως σας έπιασε. Κι οι βουλευτές όλοι
τον άκουγαν κι αλλάζανε χρώματα
κι αγρίευαν και σκυθρώπιασαν.
Κι εγώ επειδή κατάλαβα πως θα κατάφερνε
να τους εξαπατήσει με τα λόγια και τα ψέματα,
είπα μέσα μου: «Εμπρός, Απατεώνες και Παλιάνθρωποι,
Αναίσθητοι και Τομάρια και Κακούργοι
κι Αγορά εσύ που μ’ ανέθρεψες, δώσ’ τε μου
τώρα θάρρος και θράσος, ευφράδεια κι ευγλωττία
κι αναίδεια!» Κι όπως έτσι σκεφτόμουνα,
δεξιά δίπλα μου ένας ξεκωλιάρης έκλασε!
Προσευχήθηκα τότε και με τον κώλο κι εγώ το κιγκλίδωμα
έσπρωξα και χύθηκα μέσα κι όσο πιο δυνατά μπορούσα
φώναξα: «Βουλευτές, επειδή μεταφέρω
ευχάριστα μηνύματα, να μιλήσω πρώτος θέλω.
Από τότε που ξέσπασε αυτός ο πόλεμος
μαρίδες τόσο φτηνές δεν έχω ξαναδεί!»
Κι αμέσως τότε τα πρόσωπά τους ηρέμησαν,
και για το καλό νέο αυτό με στεφάνωσαν. Κι εγώ τότε
τους είπα να τρέξουν κρυφά όσο πιο γρήγορα
ν’ αγοράσουν μαρίδες πολλές πάμφθηνες,
τα τελάρα των ψαράδων να τα σηκώσουν όλα.
Κι εκείνοι με χειροκρότησαν, οι χαζοί.
Αλλά ο Παφλαγόνας το κατάλαβε, γιατί ξέρει
ποια λόγια αρέσουν πολύ στους βουλευτές,
κι αυτό τους είπε: «Εγώ, κύριοι, πιστεύω,
πως πρέπει εκατό βόδια να σφάξετε,
που τόσο καλά νέα σήμερα φτάσανε».
Συμφώνησε η Βουλή και μ’ εκείνον.
Κι εγώ, όταν είδα πως έχανα σε σβουνιές,
πλειοδότησα, διακόσια βόδια να σφάξουν,
και χίλια γίδια στην Άρτεμη τους πρότεινα
να θυσιάσουν αύριο, με την ευχή οι αθερίνες
να φτάσουν κι αυτές τζάμπα να πουλιούνται.
Πάλι γύρισε μαζί μου η Βουλή. Τα ‘χασε αυτός
τότε, κι άρχισε να λέει ασυναρτησίες.
Και τον τράβαγαν έξω οι πρυτάνεις κι οι φρουροί,
κι άλλοι για τις μαρίδες σηκώθηκαν να πάνε.
Κι αυτός τους ικέτευε να μείνουν λίγο ακόμα,
«Ν’ ακούσετε τι έχει να σας πει ο Σπαρτιάτης
ο κήρυκας, για ειρήνη τον έχουν στείλει εδώ»,
έλεγε. Κι αυτοί μ’ ένα στόμα φωνάζανε:
«Μπα, τώρα θέλουνε ανακωχή; Μήπως μάθανε,
φίλε μου, για της μαρίδας μας την τιμή;
Δεν θέλουμε ειρήνη! Να συνεχιστεί ο πόλεμος».
Και φώναζαν στους πρυτάνεις να λυθεί η συνεδρία.
Και πηδούσαν τα κάγκελα από παντού
κι εγώ το ‘σκασα και κατέβηκα στην αγορά
κι αγόρασα όσο κόλιαντρο βρήκα κι υπήρχε,
και τους το χάριζα και με κοίταζαν αυτοί,
να ‘χουν να νοστιμίσει το ψαρικό τους.
Και δεν βρίσκανε λόγια και τα χέρια μου σφίγγανε.
Κι αφού κατέκτησα τη Βουλή όλη με μιας δραχμής
χορταρικά, να 'μαι και πάλι εδώ.
ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΙΠΠΕΩΝ
Όλα, μα όλα σωστά τα ‘κανες, παιδί ευλογημένο.
Βρήκε τον δάσκαλό του ο πανούργος,
εσένα, που δεν μπορεί να σου παραβγεί
σε κουβέντες και σε κόλπα
κάθε λογής.
Τώρα όμως να κοιτάξεις πώς θα φροντίσεις
και τα υπόλοιπα τέλεια
―κι εμάς συμμάχους σου μας έχεις πάντα,
το ξέρεις αυτό καλά (…)
Οι Ιππείς του Αριστοφάνη στη νέα μετάφραση του Σωτήρη Κακίση και σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ρήγου θα πρωτο-παρουσιαστούν από το Εθνικό Θέατρο στην Επίδαυρο, φέτος, το τριήμερο Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή 25, 26 και 27 Ιουνίου στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών © Εκδόσεις του Εθνικού Θεάτρου & Σωτήρης Κακίσης