Επιστολές ή «Περί άλλα...» / Ανδρέας Τσάκας

Στη στήλη «Επιστολές ή περί άλλα...» θα δημοσιεύονται ενδιαφέρουσες επιστολές γνωστών καλλιτεχνών (συγγραφέων, μουσικών, ζωγράφων,...) απευθυνόμενες σε φίλους, συναδέλφους, οικείους ή απλώς γνωστούς, στις οποίες αναφέρονται σε θέματα που ουδεμία σχέση έχουν με το καλλιτεχνικό τους έργο ούτε, ει δυνατόν, με τις τέχνες γενικότερα.
Μπορεί να πρόκειται για θέματα προσωπικά ή επικαιρότητας, να αφορούν τραγικά συμβάντα ή να σατιρίζουν καταστάσεις και ανθρώπους. Το πιο σημαντικό κριτήριο για την επιλογή τους θα είναι το ενδιαφέρον που παρουσιάζουν, φυσικά, αλλά και το κατά πόσο, μέσα από αυτές, διαφαίνονται πλευρές της προσωπικότητας των επιστολογράφων ή των αποδεκτών, που απέχουν ή και επιβεβαιώνουν τη συμβατική εικόνα που έχουμε διαμορφώσει στο νου μας για τους καλλιτέχνες αυτούς σαν άτομα. Ως εκ τούτου, η επιλογή των επιστολών θα είναι καθαρά υποκειμενική.

ΕΠΙΣΤΟΛΗ-ΦΑΡΣΑ ΤΟΥ ΓΚΥ ΝΤΕ ΜΩΠΑΣΑΝ
(ΠΟΥ ΥΠΟΓΡΑΦΕΙ ΩΣ ΣΑΡΑ ΜΠΕΡΝΑΡ)¹ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΓΚΥΣΤΑΒ ΦΛΩΜΠΕΡ

[Παρίσι, 26 Απριλίου 1880]²

Κύριε και αγαπητέ Συνάδελφε

Μου λένε ότι ζείτε εντελώς αποτραβηγμένος, βυθισμένος στην ενατένιση της Φύσης, χαρίζοντας τις μακρές ώρες αργίας στην ανάγνωση αρχαίων συγγραφέων.

Περιφρονείτε τους δημοσιογράφους και τις κριτικές των. Πόσο δίκιο έχετε!!!

Είμαι κι εγώ απαυδισμένη απ’ τον κόσμο, πληγωμένη απ’ τη ζωή, διψασμένη για ηρεμία, ενώ επιθυμώ ολόψυχα να ζήσω δίπλα σε ένα μεγάλο πνεύμα όπως εσείς, Κύριε, σε έναν σοφό ένα φιλόσοφο!!! Και σας κάνω μια πρόταση που είμαι σίγουρη ότι θα δεχτείτε. Ας ενώσουμε τα ταλέντα των δύο μας για την ανάπαυση και για τον αγώνα.

Έχω λάβει την οριστική απόφαση να μη ξαναβγώ στη σκηνή της Κομεντί Φρανσέζ και σας κάνω την πρόταση να με δεχτείτε ως φίλη, ως σύντροφο του πόνου σε αυτή τη μεγάλη μάχη της ύπαρξης. Θα είμαι για σας η αναγνώστρια θα σας μιλώ όποτε θα έχετε ανάγκη κάποιας φωνής, θα σας ακούω όποτε θα έχετε ανάγκη ακροατή.

Θα βοηθήσετε στην ηρέμησή μου, αν μπορώ να εκφραστώ έτσι, αργότερα όμως θα βοηθήσω, με τη σειρά μου, για τη δική σας δόξα. Γιατί μαζί θα πάμε σε Λονδίνο, Αγιοπετρούπολη, Κωνσταντινούπολη, Νέα Υόρκη. Θα διαβάζω τα έργα σας, τα ωραία έργα σας, και σεις θα κάνετε διαλέξεις για εμένα που θα κάνουν τον κόσμο να τρέχει. Στη συνέχεια θα επιστρέφουμε στο Κρουασέ, όπου θα αναβαπτιζόμαστε στον αγνό έρωτα της τέχνης.

Με δέχεστε, αγαπητέ συνάδελφε, πείτε ναι – έφτασα.

Σάρα Μπερνάρ

———— ≈ ————

1.
Η Σάρα Μπερνάρ (1844-1923) ήταν θρυλική γαλλίδα ηθοποιός του θεάτρου και του βωβού κινηματογράφου.
2.
Η επιστολή αυτή εστάλη στον Φλωμπέρ στην επέτειο του Αγίου Πολυκάρπου που τη γιόρταζε γύρω στις 27 Απριλίου με τους φίλους του και ήταν ευκαιρία για μεγάλα τσιμπούσια. Ο Φλωμπέρ, πολέμιος της βλακείας, τιμούσε τον Άγιο Πολύκαρπο, επίσκοπο Σμύρνης, και, όποτε κάποιο γεγονός της σύγχρονης ζωής τον ενοχλούσε ιδιαίτερα, ανέφερε πάντα τη φράση του: «Θεέ μου, σε τι καιρούς με έφερες σ’ αυτό τον κόσμο!».

Ο Γκυστάβ Φλωμπέρ (1821-1880) την ημέρα που γράφτηκε η επιστολή αυτή είχε κλείσει τα 58 του χρόνια, είχε δημοσιεύσει τα βιβλία που συνιστούν σήμερα το λογοτεχνικό του έργο και δούλευε πάνω στο Bouvard et Pécuchet. Επρόκειτο να πεθάνει λίγες μέρες αργότερα, στις 8 Μαΐου 1880. Είχε γνωρίσει τον Μωπασάν όταν εκείνος ήταν 17 χρονών, καθώς είχε οικογενειακή σχέση με τη μητέρα του και τον είχε πάρει υπό την προστασία του.

Ο [παραπλεύρως εικονιζόμενος] Γκυ ντε Μωπασάν (1850-1893), με την συνεχή ενθάρρυνση του Φλωμπέρ, είχε εκδώσει, ένα χρόνο πριν, το πρώτο του βιβλίο (Histoire du vieux temps). Τη χρονιά που γράφτηκε η επιστολή αυτή δημοσίευσε, σε συλλογικό τόμο με την συμμετοχή του Εμιλ Ζολά, το διήγημα Boulle de suif (Χοντρομπαλού), το οποίο και ήταν η αρχή της συγγραφικής του καριέρας.