Χάρτης 24 - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2020
https://dev.hartismag.gr/hartis-24/kinhmatografos/pandoxeio-gymnwn-podiwn-arxitektonikh-egkyklopaidikoy-myoistorhmatos
——————————————————
Όπου ο συγγραφέας του απόλυτου βιβλίου των γυμνών ποδιών αναζητά τις ξυπόλητες γυναίκες των κινηματογραφικών ταινιών και μυείται στα μυστικά τους.
——————————————————
Η ειρωνεία που αρέσκεται να διανθίζει τις ζωές όσων θεωρούν πως οι τόποι και οι χρόνοι είναι που ευθύνονται για την αδυναμία των ανθρώπων να ζήσουν έναν ολόκληρο έρωτα, μου έφερε την Ηλέκτρα στην Θεσσαλονίκη, παντρεμένη με τον καθιερωμένο της σύντροφο, όχι μακριά από εκεί που ζούσα περιπλεγμένος σε σχέσεις με διάφορα δεσμά. Κι έτσι συνεχίσαμε να υποβαλλόμαστε στην αμοιβαιότητα ενός έρωτα που δεν είχε άλλη έξοδο από την περιπλάνηση, στο «έξω» και στο αλλού, μακριά από τους περιορισμούς των δωματίων που με όσα περιέχουν σχεδόν προστάζουν συγκεκριμένες πράξεις. Έξω δεν υπήρχε αυτό το αναλλοίωτο περιβάλλον· τα πάντα ήταν ρευστά, ελεύθερα να δώσουν στην συνύπαρξή μας αμέτρητα σχήματα· ή έτσι λέγαμε γελώντας, για ν’ αντέξουμε εκείνη την ορθοστατική, παγωμένη εξορία.
Γαλουχημένοι στην μυσταγωγική τελετουργία της μεγάλης οθόνης, γνωρίζαμε πως οι σκοτεινές της αίθουσες μπορούσαν να μας υποδεχτούν στην ζεστή τους κρυψώνα. Κάθε χειμερινός κινηματογράφος μάς περίμενε στην πρώτη απογευματινή παράσταση, που πάντα είχε ελάχιστο, κάποτε και μηδαμινό κόσμο. Το τράβηγμα της βαριάς κουρτίνας, η μυρωδιά της κλεισούρας, οι μεγαφωνικοί ήχοι, ήταν όλα αμετάκλητα δεμένα με την αδημονία άλλων αγγιγμάτων. Τώρα μπορούσα να ακούω τα βήματά της στις πολυκαιρισμένες μοκέτες και το σύρσιμο των ρούχων της στις φθαρμένες μπορντώ καρέκλες με το κοτλέ βελούδο, στα δικά μας στασίδια, που μας περίμεναν για δυο ιερές λειτουργίες, την δημόσια των θεατών και την ιδιωτική μας. Διαλέγαμε το σκοτεινότερο ακριανό σημείο, στην εσωτερική πλευρά, κι εκεί, ασφαλείς από τυχόν περαστικούς του διαδρόμου, σπεύδαμε να χωριστούμε σε πομπό και δέκτη, σε μια συνεννόηση χωρίς βλέμματα, λόγια ή χειρονομίες (περιττά χάρη στην κινηματογραφική αίθουσα που μας είχε βυζάξει τόσα χρόνια). […]
Συχνά επεδίωκα να κρυφτούμε κοντά στην υποφωτισμένη επιγραφή της εξόδου κινδύνου για να μην χάνω τις εκφράσεις του προσώπου της, κι εκείνη αστειευόταν πως μπορεί να μας φαινόταν χρήσιμη αν εμφανιζόταν κάποιο ανεπιθύμητο πρόσωπο· και μια μέρα δοκιμάσαμε να δούμε αν όντως υπάρχει κάποια δίοδος διαφυγής αλλά δεν βρήκαμε παρά έναν παρατημένο χώρο με ριγμένες προθήκες παλιών ταινιών κι ένα εκτός λειτουργίας μηχάνημα ποπ κορν, ενώ σε μια γωνία παρέμεναν σαν ορφανά δυο τρίδυμα ανακλινόμενα καθίσματα που δεν χώρεσαν στην πλατεία. Η έξοδος φυσικά ήταν κλειδωμένη, αλλά στην κατάστασή μας κάθε αγνοημένος χώρος ήταν ευπρόσδεκτος. Ήμασταν άραγε τόσο αναίσχυντοι, ήμασταν τόσο αναίσθητοι απέναντι στους συντρόφους μας; Ίσως αυτός ήταν ο τρόπος μας να διασκεδάζουμε αμφιβολίες και διλήμματα, που δεν γράφονται, ούτε καν περιγράφονται. Υπήρξε όμως μια φορά που δεν χαμογελάσαμε με την σωτήρια πινακίδα. Ήταν από εκείνα τα δύσθυμα χειμωνιάτικα απογεύματα που το μόνο που αναζητούσαμε ήταν η χοάνη μιας ταινίας ικανής να σε απορροφήσει βαθιά μέσα της. Διαλέξαμε την Αυτοκρατορία του Πάθους, βέβαιοι πώς εκτός από την δικαιωματική μας συμμετοχή στην κρατική οντότητα του τίτλου, θα χανόμασταν καλά στον αλλόκοσμο, ημιφωτισμένο ιαπωνικό κόσμο.
Βρεθήκαμε στα τέλη 19ου αιώνα, μπροστά στην ιστορία δυο «παράνομων» εραστών και άμεσα γίναμε εγώ ο Toyoji κι εκείνη η μεγαλύτερή μου, παντρεμένη Seki. Την επιθυμούσα τόσο έντονα, ώστε την επισκέφτηκα όταν κοιμόταν και την βίασα, ενώ εκείνη φαινόταν να απολαμβάνει την επιβολή μου. Γίναμε εραστές αλλά ζήλευα σφοδρά τον σύζυγό της, Gisaburo, και αποφασίσαμε να τον σκοτώσουμε. Ένα βράδυ τον μέθυσε, όπως είχαμε σχεδιάσει, και αφού τον στραγγαλίσαμε, τον ρίξαμε σ’ ένα πηγάδι. Από την επόμενη μέρα διέδιδε πως ο άντρας της έφυγε για να εργαστεί στο Τόκιο. Συναντιόμασταν κρυφά για τρία ολόκληρα χρόνια αλλά το φάντασμά του άρχισε να την στοιχειώνει και να εμφανίζεται ακόμα και στους χωρικούς, που μας υποψιάζονταν όλο και περισσότερο. Μετά ήρθαν οι άνθρωποι του νόμου για να ερευνήσουν την εξαφάνιση, μας συνέλαβαν και μας τιμώρησαν μ’ έναν τρόπο που οι νομικοί κώδικες αρέσκονται να καταδικάζουν τους αποδράστες των γενετήσιων φραγμών. Μας κρέμασαν σε δυο δέντρα δίπλα δίπλα (εκείνη ήταν τόσο όμορφη με τον λευκό της φόρεμα και τα λυτά της μαλλιά) και μας χτυπούσαν ανελέητα. Τα γυμνά, κρεμαστά της πόδια σύντομα θα έχαναν την λευκότητά τους, καθώς το κορμί της γέμιζε με αυλακιές αίματος. Μέσα στους εφιαλτικούς μας πόνους, αναρωτιέμαι αν υποφέραμε από την αίσθηση του άδικου βασανισμού ενός έρωτα ή αισθανόμασταν μια εξιλέωση απέναντι στον φαντασματικό νεκρό.
Ήταν αδύνατο να βιώσουμε εκείνο το κοινό μαρτύριο και καταφύγαμε πίσω στην κρυψώνα του σινεμά. Αγκαλιαστήκαμε σφιχτά, σιωπηλά, ενώ μέσα μας συμφωνούσαμε πως οι απατημένοι μας σύντροφοι έμοιαζαν με τον άταφο σύζυγο: δεν θα ζητούσαν εκδίκηση αλλά θα υπέφεραν με μια σιωπηλή αξιοπρέπεια, όπως το φάντασμα του Gisaburo, που επέστρεφε στον τόπο του και ζητούσε ένα ζεστό ποτό και λίγη ξεκούραση, εκπροσωπώντας, πιθανώς, την ένοχη συνείδηση όλων εμάς των μοιχών.
Παραμείναμε μουδιασμένοι στα καθίσματα για να ξαναδούμε την αρχή του έρωτα, σαν ένα κύκλο που δεν έχει τέλος. Κάτω από τα χαμηλά φώτα που η αίθουσα του Έσπερου συνήθιζε στα ενδιάμεσα των δυο πρώτων παραστάσεων, της ζήτησα να μου διαλέξει μια εικόνα και μια σκέψη από την ταινία, για να βγούμε από την πηχτή, αναθυμιαστική ομίχλη της ιστορίας. Επέλεξε τις ερωτικές τους συνευρέσεις, όπου οι γωνίες λήψης έμοιαζαν κρυμμένες, σα να ήθελε η κάμερα να νιώσουμε ηδονοβλεψίες, κάτι που της δημιούργησε την επιθυμία να καταγράψουμε έναν ολόκληρο κατάλογο φίλων και γνωστών που θα θέλαμε να κινηματογραφούσαμε (όπως πάντα ονομάζαμε τα βλέμματά μας) με τον ίδιο τρόπο, ομολογώντας μια αισθητική επιθυμία που αναμφίβολα σε μια επί κλίνης διαλεκτική θα μετατρεπόταν σε διεγερτική. Όσο για την σκέψη της: κάποια στιγμή της ασύδοτης τριετίας ο Toyoji αρχίζει και χάνει την αφιέρωσή του στην Seki που έπαιρνε πλέον την δική της σειρά στην αγωνιώδη ανασφάλεια. Όταν αρχίσεις να χάνεις το ενδιαφέρον σου για μένα, να μου το πεις – θα βρούμε και για το τέλος μας μια τελετή, όπως βρήκαμε για όλα τ’ άλλα, μου ψιθύρισε, κοιτάζοντας την λευκή οθόνη.
Οι δικές μου αποτυπώσεις έμειναν όπως πάντα κρυφές. Πρώτα ήταν η αξέχαστη εικόνα των δυο εραστών, ξαπλωμένων στο πάτωμα «ανάποδα», κεφάλι με πόδια. Τα πόδια της μόλις προεξείχαν από το σκέπασμα, δίπλα στο πρόσωπό μου. Όσο κι αν μοιάζαμε εξουθενωμένοι, η οριζόντια αντιστροφή των σωμάτων δεν ήταν μόνο αποκαλυπτική των ολικών χαδιών αλλά και συμβόλιζε ολόκληρο τον έρωτα που δεν αφήνει καμία γωνιά σώματος και ψυχής απλησίαστη. Θα έπρεπε να αποτελεί καθιερωμένη συνήθεια όλων των εραστών, να κοιμούνται κάθε τόσο ο ένας αγκαλιά με τα πόδια του άλλου. Ίσως πάλι η ασυνήθιστη στάση απλά να συμβόλιζε τον ανορθόδοξο, άτιμο, αντίθετο σε νόμους και συνήθειες έρωτα.
Ύστερα ήταν η γλώσσα των γυμνών της ποδιών της Σέκι στις στιγμές της ύστατης οικειότητάς μας. Όταν ενωθήκαμε στο δάσος αιωρήθηκαν ψηλά, σα να διέφευγαν πρώτα αυτά στα ύψη που αργότερα θα μας έφτανε ο οργασμός. Στο ημιφωτισμένο δωμάτιο, απλωμένα στο ξύλινο δάπεδο, έγραφαν την απόγνωση του έρωτα, την εξάντληση από το πάθος, το αχόρταγο και το μοιραίο. Κι ύστερα, διπλωμένα ή μαζεμένα κατά τις γονατιστές μας ώρες (τότε που στεγνωμένοι από τον έρωτα, με την μυρωδιά των σπερμάτων άοσμη ως εσάς αλλά τόσο εμφανή στο χώρο, αναζητούσαμε έναν τρόπο να μη βασανιζόμαστε), έμοιαζαν κι αυτά το ίδιο απελπισμένα, αδικημένα.
Σ’ εκείνη την δυαδική αυτοκρατορία του διαλυμένου πάθους, οι εραστές βυθίζονταν σταδιακά σ’ ένα τρέλλαμα, μια παραζάλη τύψεων και φόβου που μετέτρεπε τον ανθόκηπό τους σε εφιαλτικό βάλτο. Πότε αρχίζει ο πιεσμένος, ένοχος έρωτας να γίνεται ανυπόφορος; Μας περίμενε λοιπόν κι εμάς μια τέτοια παραφροσύνη;
Η ταινία: Ai No Borei [Η αυτοκρατορία του πάθους] (Nagisa Oshima, 1978)