ΒΑΣΙΛΗΣ ΦΩΤΙΑΔΗΣ / VASSILY PHOTIADÈS

1900 ή 1901 ή 1902 ή 1903  Γέννηση του Βασίλη Φωτιάδη στην Αθήνα.
Ο Φαναριώτης παππούς του, Ιωάννης Φωτιάδης Μπέης, διετέλεσε Πρέσβης της Πύλης στην Αθήνα και τη Ρώμη και Γενικός Διοικητής Κρήτης, μετά την Συνθήκη της Χαλέπας. Ο θείος του πατέρα του, Φώτιος Φωτιάδης, ήταν ο πρώτος μεταφραστής στα ελληνικά της Θείας Κωμωδίας του Δάντη. Η γιαγιά του Μαρία, το γένος Βογορίδη, ήταν απόγονος ιστορικής οικογενείας της Μολδοβλαχίας και μακρινή συγγενής του Μάρκου Μουσούρου.
Ο πατέρας του, Στέφανος Φωτιάδης, ή Στέφανος Φωτιάδης Μπέης, απέκτησε έξι παιδιά: με την Ελένη το γένος Μπαλτατζή τους α) Σμαράγδα, β) Ευάγγελο και γ) Κωνσταντίνο (τον γαλλόφωνο συγγραφέα Constantin Photiadès), και με την Πηνελόπη, το γένος Χωρέμη, τους: α) Αλέξανδρο, β) Γεώργιο και γ) Βασίλη.
Ο Βασίλης, σε ηλικία 15-18 ετών μαθητεύει, με την μεσολάβηση της μητέρας του, κοντά στον ζωγράφο Οδυσσέα Φωκά.

1918 Θάνατος του πατέρα του.

1919 Αναχωρεί με τη μητέρα του στο εξωτερικό.

1924 Εγκαθίσταται με την μητέρα του στο Παρίσι και, μέσω του αδελφού του Κωνσταντίνου, γνωρίζεται με τους Ματίς, Ντυφύ, Ντεραίν, Ζιντ, Βαλερύ, κ.α.

1926 Μαθαίνει τεχνικές της χαρακτικής δίπλα στον Δημήτρη Γαλάνη, με τον οποίο συνδέεται με στενή φιλία που διαρκεί μέχρι τον θάνατο του Γαλάνη (1966). Μέσω αυτού γνωρίζει και τον Αντρέ Μαλρώ. Συμμετέχει σε έκθεση των Peintres Graveurs français indépendants.

1929 Πρώτη έκθεση έργων του στο Παρίσι.

1936 Ασθένεια της μητέρας του τον αναγκάζει να εγκατασταθεί μαζί της στη Λωζάννη, όπου και θα ζήσει μέχρι τον θάνατό του. Έκδοση του πρώτου βιβλίου του, Μαρυλέν, ή σε ποιόν να το πεις; στο Παρίσι. Το βιβλίο διαφημίστηκε αρκετά στον γαλλικό Τύπο και έγινε ευνοϊκά δεκτό από πολλούς κριτικούς όπως οι Ζακ ντε Λακρετέλ, Εντμόν Ζαλού, κ.ά.

1937 Θάνατος της μητέρας του.

1940 Γνωρίζει την μέλλουσα σύζυγό του Irène «Reinette» Aviolat, η οποία είναι τότε 17 ετών. Η ίδια υπήρξε μοντέλο του για πολλούς πίνακες και χαρακτικά. Εκθέτει συστηματικά στη γκαλερί Vallotton της Λωζάννης.

1942 Εκδίδεται, με πρωτοβουλία του, ο τόμος Αφιερώματα στην Ελλάδα, με δική του εισαγωγή. Το βιβλίο, όπως σημειώνεται στον κολοφώνα, «εκδόθηκε αποκλειστικά για την ενίσχυση του έργου της βοηθείας προς τα Ελληνόπουλα», οι δε συγγραφείς παρεχώρησαν τα δικαιώματα των κειμένων τους και οι τεχνίτες-τυπογράφοι εργάστηκαν αφιλοκερδώς.

1946 Έκδοση της συλλογής διηγημάτων του Το δέντρο με τους βώλους, ιδιωτικής αριθμημένης έκδοσης που έγινε στη Λωζάννη και εικονογραφήθηκε από τον Δ.Γαλάνη με πρωτότυπα χαρακτικά. Στον κολοφώνα του βιβλίου σημειώνεται ότι «όλα τα έσοδα θα διατεθούν για τα παιδιά της Γαλλίας, θύματα του πολέμου».

1950 Έκθεση έργων του στην Γκαλερί Ελυζέ στο Παρίσι, όπου ο γνωστός τεχνοκριτικός και μετέπειτα συγγραφέας της μονογραφίας του, Κλώντ Ροζέ-Μαρξ έρχεται για πρώτη φορά σε επαφή με τη ζωγραφική του.

1951-1957 Ταξιδεύει συχνά στην Αθήνα. Ζωγραφίζει όψεις της Ακρόπολης και πολλά τοπία της Αττικής.

1957 Δημοσιεύεται στην Καθημερινή επιφυλλίδα του, με τίτλο Η αφηρημένη τέχνη.

1958 Έκδοση του βιβλίου Οι διαφανείς, συλλογής 13 διηγημάτων αρκετά από τα οποία είχαν ήδη δημοσιευτεί σε γαλλικά και ελβετικά περιοδικά. Το βιβλίο, γραμμένο στα γαλλικά, έχει την αφιέρωση, στα ελληνικά: «Στη μνήμη της μητέρας μου».Τον Αύγουστο της ίδιας χρονιάς, δημοσιεύεται, χωρίς όνομα μεταφραστή, στο περιοδικό Εκλογή, που εξέδιδε η Ελένη Βλάχου, το διήγημα Το πράσινο δωμάτιο, παρμένο από την παραπάνω συλλογή.

1962 Έκδοση της ποιητικής συλλογής Στίχοι, 1923-1935 στη Λωζάννη.

1966 Έκδοση της πολυτελούς μονογραφίας Photiadès, με κείμενο και επιμέλεια του κριτικού Κλώντ Ροζέ-Μαρξ, από τον ελβετικό οίκο Ides et Calendes, με πολλές αναπαραγωγές πινάκων και σχεδίων, εντός και εκτός κειμένου.

1974 Έκδοση της ποιητικής συλλογής Δίστιχα στη Λωζάννη.

1975 Θάνατος του Βασίλη Φωτιάδη, στις 14 Ιανουαρίου, στη Λωζάννη. Ένα μήνα αργότερα, δημοσιεύεται στην Νέα Εστία, το άρθρο του Τάκη Παπατσώνη Βασίλης Φωτιάδης – Ο μάγος της Λωζάννης, μία «σκιαγραφία του Β.Φ.». Στις 6 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους αποβιώνει και η σύζυγός του Irène.

A. ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΦΩΤΙΑΔΗ

1. ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ:

Πεζογραφία

1936 Μαρυλέν ή σε ποιόν να το πεις; (Marylène ou à qui le dire?), εκδ. Bernard Grasset, Παρίσ

1946 Το δέντρο με τους βώλους (L’arbre à billes) χ.ε., Λωζάννη, MCMXLVI. Περιέχει 7 οξυγραφίες και 4 ξυλογραφίες του Δημήτρη Γαλάνη.

1958 Οι διαφανείς (Les Transparents), εκδ. Stock, Παρίσι

Ποίηση

1962 Στίχοι 1923-1935 (Vers 1923-1935) εκδ. Editions du Miroir, (Λωζάννη)

1974 Δίστιχα (Distiques), εκδ. L’Abbaye du Livre, Λωζάννη, MCMLXXIV

2. ΔΟΚΙΜΙΑ:

1960 Ρενουάρ: Γυμνά (Renoir: Nus), εκδ. Librex, Λωζάννη - Παρίσι, με 28 έγχρωμες φωτογραφίες (Μεταφράστηκε και στα αγγλικά).

1964 Η ζωγραφική του 18^ου αιώνα (La peinture du XVIII siècle), εκδ. Editions du Pont-Royal, Παρίσι, με εικονογράφηση. (Μεταφράστηκε στα αγγλικά, ιταλικά, σουηδικά, ισπανικά, ολλανδικά, νορβηγικά)

B. ΒΙΒΛΙΑ ΜΕ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΦΩΤΙΑΔΗ

(1934) 25 φωτογραφίες του Kollar / Σχόλια του Β. Φωτιάδη (25 Photos de Kollar / Remarques de V. Photiadès) χ.ε. (Les Presses de Sadag), χ.χ. Περιέχει 24 φωτογραφίες ασπρόμαυρες + μία έγχρωμη του Kollar. Εισαγωγικό κείμενο του Β. Φ.

1942 Αφιερώματα στην Ελλάδα (Hommages à la Grèce) Εισαγωγή Β. Φωτιάδη / Κείμενα των Ernest Renan, Albert Thibaudet, Charles Maurras, Maurice Barres, Jules Michelet, Jacques de Lacretelle, C.-F. Ramuz / Περιέχει 12 φωτογραφίες ελληνικών τοπίων, εκτός κειμένου. Εκδ. La Guilde du Livre, Λωζάννη

1944 Ολυμπιακό Ιωβηλαίο. Λωζάννη 17 Ιουνίου – 3 Ιουλίου 1944 (Jubilé Olympique. Lausanne 17 juin – 3 juillet 1944), εκδ. Bonanomi, Λωζάννη. Συλλογικός τόμος για τα 50 χρόνια από την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων. Συμμετοχή του Β. Φ. με το ποίημα: «Conseils à l’Aède : Pour une Ode»

1945 Βενετία. Λεύκωμα καλλιτεχνών (Venise. Album d’Artistes), εκδ. Mermod, Λωζάννη. Συλλογικός τόμος. Περιέχει αναπαραγωγές έργων πολλών ζωγράφων και κείμενα γνωστών συγγραφέων πάνω στην Βενετία. Συμμετοχή του Β. Φ. με το κείμενο «Petite allégorie de la peinture vénitienne» (σσ. 119-137) και φωτογραφία του πίνακα «Gondoles».

1949 Τάφος του Ιωάννη-Σεβαστιανού Γαλάνη (Tombeau de Jean-Sébastien Galanis), χ.ε. (Τυπογραφείο Daragnès), χ.χ. Με χαρακτικά τού Δ. Γαλάνη και μία οξυγραφία του Daragnès. Πλακέτα στη μνήμη του γιού του Δημήτρη Γαλάνη, έφεδρου αξιωματικού του γαλλικού Π. Ν., που πέθανε στη διάρκεια του πολέμου· με κείμενα γνωστών συγγραφέων, καθώς και του στρατηγού Ντε Γκολ. Συμμετοχή του Β. Φ. με ένα ποίημα.

Γ. ΒΙΒΛΙΑ ΜΕ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΦΩΤΙΑΔΗ

1922 Τα θανάσιμα αμαρτήματα, σονέτα του F.C. Lonchamps (Les vices capitaux, sonnets de F.C. Lonchamps), εκδ. Librairie des Bibliophiles, Παρίσι και Λωζάννη. Περιέχει επτά ξυλογραφίες του Β. Φ. [Vassilaky (sic) Photiadès]

1926 Ζοζέφ Κεσέλ: Ο Μαχνό και η Εβραία του (Joseph Kessel : Makhno et sa Juive, εκδ. Eos, Παρίσι. Προμετωπίδα (ξυλογραφία) του Β. Φ.

1929 Αλέξανδρου Εμπειρίκου: Ο Αυτοκράτορας με την κομμένη μύτη, Βυζαντινό χρονικό σε πέντε πράξεις (Alexandre Embiricos : L’Empereur au nez coupe, chronique Byzantine en cinq actes, εκδ. Jouve et Cie, Παρίσι. Ορισμένα αντίτυπα περιέχουν προμετωπίδα (οξυγραφία) του Β. Φ.

1931 Μ. Μαλακάση: Αντίφωνα (- 1925). Με ένα πορτραίτο του ποιητή από τον Β.Φωτιάδη, εκδ. Φλάμμα, (Αθήνα). Αναπαραγωγή σχεδίου (πορτραίτο του ποιητή), σε προμετωπίδα.

1947 Κωνσταντίνου Καβάφη: Ποιήματα (Constantin Cavafis : Poèmes), Μετάφραση στα γαλλικά του Θεόδωρου Γρίβα (Theodore Griva), με μία μελέτη του Εdmond Jaloux. Εισαγωγή Mario Meunier. Εκδ. Abbaye du Livre, Λωζάννη. Πορτραίτο του Καβάφη (οξυγραφία) από τον Β. Φ. σε προμετωπίδα.

1973 Κωνσταντίνου Καβάφη: Ποιήματα (Constantin Cavafy : Poèmes) Επανέκδοση της παραπάνω μετάφρασης του 1947, εκδ. Ίκαρος, Αθήνα. Με την προμετωπίδα του Β.Φ.

1973 Θεόδωρου Γρίβα: Όψεις της Ελλάδος (Theodore Grivas : Visions de Grèce εκδ. Ίκαρος, Αθήνα (1973). Εισαγωγικό κείμενο και προμετωπίδα του Β. Φ.

Δ. ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΑ

1966 Claude Roger-Marx: Photiadès (Κλωντ Ροζέ-Μαρξ: Φωτιάδης). Περιέχει μαρτυρίες των André Salmon, Louis Vauxcelles, André Warnod, François Fosca, G.P.Dupuis, A.Duplessis, Denis Coster, René de Cerenville και βιογραφικά στοιχεία για τον Β. Φ. από τον Θεόδωρο Γρίβα. Εκδ. Ides et Calendes, Neuchâtel. Μονογραφία, με πολλές φωτογραφίες έργων του Β. Φ., εντός και εκτός κειμένου και εκτενές βιογραφικό από τον Θ. Γρίβα.